- OWIES – na ogół znajduje zastosowanie w coraz bardziej popularnej owsiance oraz jako składnik wielu mieszanek zbożowych typu musli. Płatki owsiane są też coraz częściej stosowane do pieczenia zdrowszych wersji słodkich przekąsek, jakimi są np. ciasteczka owsiane.

Agnieszka Piskała: – Zaletą ziaren owsa jest duża zawartość błonnika rozpuszczalnego w wodzie tzw. betaglukanu. To on nadaje owsiance charakterystyczną kleistość, a w organizmie łączy się z cholesterolem przyspieszając jego wydalanie. Płatki owsiane zalecane są w diecie dzieci, ale również osób starszych, które często mają problemy z zaparciami. Są delikatne dla przewodu pokarmowego, a jednocześnie przyspieszają ruchy perystaltyczne jelit, wspomagając trawienie.

- ORKISZ – jest rzadziej spotykanym zbożem w naszej kuchni. Przygotowuje się z niego przede wszystkim kasze o różnym rozdrobnieniu oraz mąkę orkiszową.

Agnieszka Piskała: – Kasza orkiszowa ma właściwości oczyszczające organizm z toksyn oraz rozgrzewające, dlatego dania z nią są szczególnie polecane w okresie jesienno-zimowej słoty. Ziarno orkiszu zawiera również znaczne ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych, które mają działanie wzmacniające, a jednocześnie poprawiają kondycję skóry i włosów od wewnątrz.

- AMARANTUS, zwany inaczej SZARŁATEM, to tak naprawdę jedna z najdłużej uprawianych odmian zbóż na świecie, choć mało popularna w naszej rodzimej kuchni.

Agnieszka Piskała: – Amarantus to zboże bezglutenowe, dlatego może być spożywane przez osoby cierpiące na celiakię. Jego ziarno jest prawdziwą „bombą odżywczą” – zawiera łatwo przyswajalne białko, nienasycone kwasy tłuszczowe, błonnik oraz wiele istotnych w codziennej diecie witamin i składników mineralnych. Ważnym i rzadko spotykanym składnikiem odżywczym amarantusa jest skwalen. Substancja ta ma właściwości opóźniające starzenie organizmu, jest więc polecana po prostu wszystkim.

- TEFF to bezglutenowe zboże, które pochodzi z Afryki.

Agnieszka Piskała: – Zboże to jest bogate w metioninę, jeden z istotnych w diecie aminokwasów. Ponadto zawiera błonnik oraz żelazo, wapń i magnez.

- SORGO, czyli afrykańskie proso, wykorzystywane jest do produkcji kaszy i mąki.

Agnieszka Piskała: – Sorgo jest bogate w białka i mikroelementy, głównie wapń i żelazo. Warto dodawać niewielkie ilości mąki z sorgo do wypieków bezglutenowych – zwłaszcza chleba i ciast drożdżowych – dla poprawy ich smaku. Sorgo służy również do zagęszczania sosów mięsnych.


Miejsce na produkty pełnoziarniste w każdej kuchni

- Kasza typu kuskus lub bulgur znakomicie smakuje na ciepło i na zimno, jako składnik sałatek. Ma delikatną orzechową nutę, nadaje się zarówno do dań ostrych, jak i słodkich.

- Kasza gryczana to nie tylko doskonały dodatek to dań mięsnych, ale również jeden ze składników farszy czy zapiekanek. Z mąki gryczanej można przyrządzić smaczne naleśniki z nadzieniem warzywnym lub tradycyjne rosyjskie bliny. Najsmaczniejsza i najzdrowsza jest gotowana na sypko. Rozdrobniona, wypolerowana kasza gryczana zwana krakowską ma mniej składników odżywczych, a wykorzystuje się ją do dań słodkich.

- Mąka orkiszowa dodana do wypieku chleba sprawia, że zyskuje on wspaniały, orzechowy smak i aromat.

- Amarantus znajduje zastosowanie przede wszystkim w postaci mąki będącej dodatkiem do różnego rodzaju wypieków. Produkowany jest z niego również tzw. popping, czyli ekstradowane ziarno amarantusa. Wyglądem i strukturą przypomina on ziarnka styropianu, które nadają się do bezpośredniego spożycia lub np. jako dodatek do jogurtów.

- Teff służy do przygotowania znanych m.in. w Etiopii naleśniko-chlebków (injera). Inne potrawy, które można zasmakować np. podczas pobytu w Izraelu to teff gotowany (nifro) oraz chinko, czyli teff smażony z dodatkiem cukru i nasion oleistych typu sezam. Teff znalazł szersze zastosowanie nie tylko w kuchni – służy też m.in. do warzenia piwa.

Dieta bogata w produkty pełnoziarniste redukuje ryzyko chorób serca, cukrzycy i nadwagi. Przyspiesza pracę układu pokarmowego, pozwala czuć się sytym na dłużej i poprawia samopoczucie. Trudno uwierzyć, że jedno małe ziarno może mieć taką zdrowotną moc.

[i] Spożycie produktów spożywczych przez dorosłą populację Polski. Wyniki programu WOBASZ. Kardiologia, Polska, 2005

[ii] Według Whole Grains Council

[iii] Relationship between Whole-Grain Intake, Chronic Disease Risk Indicators, and Weight Status among Adolescents in the National Health and Nutrition Examination Survey, 1999-2004 In Young Hur, Marla Reicks 1 January 2012 (volume 112 issue 1 Pages 46-55 DOI: 10.1016/j.jada.2011.08.028)

autor: / źódło: / opracowanie:
Nestlé Żywność, Żywienie, Życie