Większość przebadanych Polaków niezależnie od płci i wieku nie wie jaka jest różnica pomiędzy przeciwutleniaczami a antyoksydantami. Przeciwutleniacze i antyoksydanty według nauki to jedno i to samo, a tak naprawdę jedynie 15% naszej populacji jest tego świadoma, z czego procent ten nieznacznie się zwiększa wraz z wykształceniem. Większość Polaków (61%), a szczególnie Polek (68%) i osób z wykształceniem co najmniej średnim kojarzy termin „przeciwutleniacz”, podczas gdy termin „antyoksydant” pozostaje nieznany dla większości Polaków 73%. W tym przypadku 80% mężczyzn i nieco mniej kobiet (65%) w ogóle nie słyszało o antyoksydantach.

Nie było także istotnie statystycznie różnicy we wskazaniu konkretnego działania przeciwutleniaczy i antyoksydantów. Odpowiednio 38% i 52% populacji nie wiedziało co to są za zawiązki. Według badań nieliczni respondenci uważają, że są to z substancje chemiczne o konkretnym działaniu przeciwdziałającym utlenianiu. Kobiety natomiast wskazywały najczęściej (7%) na to, iż przeciwutleniacze są to substancje związane ze zdrowiem, urodą i kosmetykami. Obie odpowiedzi są poprawne.

No właśnie – czym są przeciwutleniacze zwane inaczej antyoksydantami
Przeciwutleniacze to związki, które zapobiegają lub opóźniają proces utleniania wiązań chemicznych danej substancji. Dodatkowym warunkiem do spełnienia pełnej definicji przeciwutleniacza jest to, że antyoksydant musi być w stężeniu niższym niż substancja utleniana. Czyli nie można bez ograniczeń zażywać suplementów diety w postaci kapsułek witaminowych lub produktów bogatych w witaminy rozpuszczalnych w tłuszczach, gdyż można przedawkować. Różne przeciwutleniacze występują w różnych produktach, np.: Prowitamina A (beta – karoten): marchew, dynia, morela, papryka czerwona, pomidor, natka pietruszki, szczaw, szpinak, sałata. Witamina A: nabiał, masło, żółtka jaj, tłuste morskie ryby. Witamina E: oleje roślinne, orzechy, kiełki, kukurydza, szpinak. Witamina C: owoce cytrusowe, kiwi, czerwona papryka, natka pietruszki, porzeczki, dzika róża, truskawki. Selen: orzech brazylijski. Polifenole: czerwone wino, herbata zielona, czerwona, biała.

Wolne rodniki – bardzo „towarzyskie” związki
Wolne rodniki są bardzo „towarzyskie” i lubią podłączać swoje wolne elektrony, dzięki czemu uzyskują stabilność chemiczną. Zjawisko to jest właśnie utlenianiem zwane inaczej oksydacją. Czas życia wolnego rodnika jest bardzo krótki, dlatego też bardzo szybką wyrządza szkody. Skutkiem tego są uszkodzenia komórek ciała, materiału genetycznego i inne. Wolne rodniki powstają m.in. w wyniku stresu, w wyniku zanieczyszczenia środowiska (np. spaliny samochodowe, zanieczyszczenia przemysłowe, dym tytoniowy), podczas intensywnego wysiłku fizycznego, przy nadużywaniu leków i w wielu innych sytuacjach. Warto także wiedzieć, że wolne rodniki zawsze naturalnie powstają w organizmie.

Ważne jest natomiast, aby równowaga pomiędzy nimi, a antyoksydantami nie została zachwiana. Przykładowo podczas wypalenia jednego papierosa powstaje w organizmie około 100 000 000 000 wolnych rodników, czyli palacze będą potrzebowali więcej przeciwutleniaczy w swojej codziennej diecie. Uważa się, że nadmiar wolnych rodników przyczynia się do powstawania ponad 75 różnych chorób i schorzeń. Antyoksydanty dostarczone z pożywieniem wspomagają naturalne mechanizmy ochronne organizmu pozwalające zachować odpowiednią równowagę. Dlatego też są bardzo ważnym elementem codziennej diety. Do najpowszechniejszych przeciwutleniaczy należą witaminy m.in. witamina A, beta – karoten, witamina E, witamina C. Składniki mineralne takie jak np. selen oraz inne związki czynne – przykładowo polifenole, a szczególnie katechiny także wykazują działanie silnie antyoksydacyjne. Witaminy i składniki mineralne znajdziemy przede wszystkim w świeżych owocach, warzywach i orzechach.

autor: / źódło: / opracowanie:
Nestlé Polska S.A.