|
Jego "Śmiesznego staruszka" grywa się zazwyczaj jako monodram dający okazję do solowego popisu aktorskiego, ponieważ cały tekst sztuki to polifoniczny wewnętrznie monolog - mowa obrończa głównego bohatera, wygłaszana podczas rozprawy w obliczu obecnego, lecz milczącego sądu.
Koncept reżyserski Hejny, który wprowadza ten tekst na scenę lalkową, polega na rozbiciu głównego bohatera na kilka postaci (lalki wykonane i animowane w różnych praktykowanych przez teatr technikach) i stanowi nie tylko nowatorskie podejście inscenizacyjne do znanego utworu, ale także próbę jego nowego odczytania.
W efekcie scena zaludnia się gromadką staruszków, jacy zyskali istnienie za cenę "rozpadu" Staruszka na fragmenty samego siebie. Jest to możliwe w świecie, gdzie nieustannie zmienia się kryteria ocen, relatywizuje "słuszne" dotąd punkty odniesienia, w świecie nie dającym się obiektywnie diagnozować - lecz ferującym surowe widoki. W tym świecie żaden uczciwy dialog racji w ogóle nie może zaistnieć. Człowieczeństwo wydane na wszelką względność, a rozliczane bezwzględnie i faktycznie - to temat, jaki musiał zainteresować Hejnę, który nadal drąży problematykę podjętą niegdyś w tryptyku "Fenomen władzy".
"Śmieszny staruszek jest jednym z ostatnich spektakli w dorobku zmarłej w maju 2001 roku scenograf Jadwigi Mydlarskiej-Kowal. Spektakl Małej Sceny dla Dorosłych, oparty na tekście uznanym przez samego Różewicza za komedię, pod warstwą śmiechu skrywa pokłady tragizmu wynikającego z demistyfikacji świata i podważenia statusu wpisanej w jego strukturę jednostki. Dramat rozgrywa się na sali rozpraw.
Różewicz konstruując plan sceniczny przydzielił widzom rolę niemych świadków przesłuchania, stawiając ich po stronie domniemanych winowajców. Wiesław Hejno, reżyser wrocławskiego przedstawienia, skierował wypowiedź oskarżonego w stronę widzów, powołując ich tym samym do roli sędziów. Właściwe kolegium sędziowskie, usytuowane w głębi sceny, to szkicowo nakreślone ludzkie maski, które wraz z planem widowni zataczają wokół bohatera ostarżycielski krąg.
|