Mama pije wodę

Wciąż jednak zapomina się, że podstawą właściwie zbilansowanej diety, zarówno mamy, jak i dziecka, jest odpowiednie spożycie płynów. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego wskazują szereg korzyści związanych z piciem wody przez kobiety w okresie rozrodczym, ciężarne, karmiące piersią oraz dzieci.

Zgodnie z normami Instytutu Żywności i Żywienia każdy z nas powinien wypijać 2-3 litry płynów dziennie. Odpowiednie spożycie płynów pozwala bowiem utrzymać prawidłową homeostazę, czyli równowagę organizmu. Dla kobiet w ciąży jest to szczególnie ważne, ponieważ dotyczy także homeostazy dziecka. Picie wody może wspierać prawidłowy rozwój płodu, jest korzystne dla zdrowia matki oraz pomaga niwelować szereg typowych dolegliwości ciążowych. W tym czasie ilość spożywanej wody powinna wzrosnąć o ok. 300 ml/dobę, a w okresie karmienia piersią nawet o 600-800 ml/dobę. Przyszła mama powinna zatem spożywać ok. 3 litrów płynów dziennie, aby zapewnić sobie i dziecku prawidłowe nawodnienie. W przypadku mam karmiących ilość ta powinna wzrosnąć nawet do 4 litrów.

Nie każda woda zdrowia doda

Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią są szczególnie podatne na zagrożenia, jakie niesie za sobą spożywanie chlorowanej wody pitnej, pochodzącej z sieci wodociągowych. Ze względu na zanieczyszczenia takiej wody oraz substancje powstające przy jej chlorowaniu i ozonowaniu, jako bezpieczną alternatywę zaleca się picie butelkowanej wody źródlanej. Według szacunkowych ocen, ryzyko poronienia u kobiet spożywających w I trymestrze ciąży jedynie wodę pochodzącą z wodociągów jest wyższe nawet o 25-50% w stosunku do matek pijących wodę źródlaną.

Jednym z najbardziej popularnych, „domowych” sposobów na uzdatnianie wody jest jej gotowanie. Należy jednak pamiętać, że choć gotowanie wody po 1 minucie prowadzi do jej wyjałowienia, w dalszym ciągu może zawierać ona szkodliwe substancje - metale ciężkie, nitraty oraz inne zanieczyszczenia. Najlepszym rozwiązaniem, eliminującym spożycie niebezpiecznych dla zdrowia składników znajdujących się w wodzie pochodzącej z sieci wodociągowych, jest spożywanie butelkowanej wody źródlanej. Woda taka musi spełniać wysokie standardy dotyczące jej czystości mikrobiologicznej i składu chemicznego, w tym braku zawartości toksycznych metali. Dzięki temu, może być spożywana bez ograniczeń również przez kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz dzieci.

Dlaczego woda jest najlepszym przyjacielem ciąży?
Spożywanie dużej ilości wody i innych płynów nie ma bezpośredniego wpływu na objętość płynu owodniowego, o ile jego poziom jest prawidłowy. Jednak zmniejszenie spożycia wody przez kobietę może w krótkim czasie doprowadzić do zmniejszenia objętości wód płodowych nawet o 8%. W przypadku gdy małowodzie już wystąpiło, zwiększone spożycie wody przez matkę zwiększa napływ krwi do macicy i łożyska. Wypicie w krótkim czasie dużej ilości wody (2 litry w okresie 2-4 godzin) przywraca prawidłową objętość wód płodowych.

Warto pamiętać, że uczucie zaspokojenia pragnienia nie jest równoznaczne z uzupełnieniem niedoboru płynów w organizmie. Zazwyczaj odczuwamy zaspokojenie pragnienia w sytuacji, gdy niedobór wody został wyrównany zaledwie w 65% - 70%. Pełne nawodnienie ma miejsce kilka godzin później lub nawet następnego dnia.

Podsumowując: 7 powodów, dla których przyszła mama powinna pić wodę
1. wpływa na właściwy rozwój tkanek dziecka i zapobiega małowodziu;
2. osłabia nieprzyjemne ciążowe dolegliwości, takie jak poranne nudności czy wymioty;
3. reguluje temperaturę ciała i ciśnienie tętnicze krwi (m.in. zapobiega powstawaniu żylaków);
4. pomaga w oczyszczaniu organizmu ze zbędnych produktów przemiany materii;
5. przyspiesza trawienie i zapobiega zaparciom;
6. sprzyja utrzymaniu właściwej masy ciała, bo nie zawiera kalorii;
7. poprawia samopoczucie, zapobiega objawom odwodnienia takim jak zmęczenie, zawroty i bóle głowy, osłabiona koncentracja.

Jaką wodę eksperci polecają mamom?
Idealna woda dla kobiet w okresie reprodukcyjnym, ciąży i karmienia piersią powinna być niskozmineralizowana (suma składników mineralnych nieprzekraczająca 500mg/litr). W ramach profilaktyki leczenia nadciśnienia, woda spożywana przez kobiety w ciąży powinna się również charakteryzować niską zawartością jonów sodu (wody niskosodowe zawierają poniżej 20mg sodu na litr).

Wody wysokozmineralizowane (suma składników mineralnych powyżej 1500mg/litr) w okresie ciąży powinny być spożywane ostrożnie. Ich dobowa podaż powinna być limitowana. Wody te zawierają składniki, które nie są obojętne dla zdrowia. Dlatego właśnie kobiety ciężarne powinny konsultować wybór wody wysokozmineralizowanej z lekarzem.

Woda źródlana może być spożywana bez ograniczeń, stanowi także doskonałą bazę do przygotowywania napojów i posiłków.

Woda w diecie dziecka
Nie tylko mama powinna zwracać szczególną uwagę na to, co pije. Specjalnym zaleceniom podlega również spożycie płynów przez niemowlęta, dzieci i młodzież.

Wyjątkowym okresem w życiu dziecka jest pierwszych 4-6 miesięcy - jeżeli karmienie piersią jest wówczas wystarczające dla prawidłowego wzrostu niemowlęcia, nie wymaga ono dodatkowego podawania napojów. Już od kolejnych miesięcy podaż płynów musi jednak znacząco wzrosnąć. Należy bowiem pamiętać, że dzieci są dużo bardziej narażone na odwodnienie niż dorośli. Im młodsze dziecko, tym większa jest zawartość wody w organizmie. Zapotrzebowanie na wodę u dziecka jest więc względnie wyższe niż u dorosłych. Wysoka aktywność fizyczna, konieczność zapewnienia stałego poziomu nawodnienia, prawidłowej funkcji nerek, powoduje, że dziecko powinno wielokrotnie pić wodę w ciągu dnia – stwierdza prof. Janusz Książyk z Centrum Zdrowia Dziecka.

Dzienne zapotrzebowanie organizmu dziecka na wodę wynosi około 10-15% jego masy ciała, podczas gdy u osoby dorosłej kształtuje się ono na poziomie 2-4%. U niemowląt zapotrzebowanie na wodę w przeliczeniu na kg masy ciała jest aż 4-krotnie większe niż u osób dorosłych.

Szacuje się, że 20% dziennej podaży płynów dostarczane jest wraz z pożywieniem. Pozostałą ilość należy wypić, najlepiej w postaci czystej wody. Zalecane dzienne spożycie wody przez dzieci różni się w zależności od płci, masy ciała i wynosi średnio 1,5 litra.

Dla niemowląt i dzieci do 3. roku życia najlepsza jest woda źródlana lub naturalna woda mineralna (niskozmineralizowana, niskosodowa i niskosiarczanowa). Dzieciom starszym (powyżej 3. roku życia) można podawać również wodę średniozmineralizowaną.

Uwaga na kalorie
Mamy często zapominają o tym, że płyny są źródłem dodatkowych kalorii. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nie powinniśmy „wypijać” więcej niż 10% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Tymczasem aż 65 % płynów spożywanych w ciągu dnia przez dzieci stanowią słodkie napoje, co może pokrywać nawet 20% dziennego zapotrzebowania dziecka na energię.

Eksperci PTP podkreślają, że spożycie soków i słodkich napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież jest znacznie wyższe niż zalecane i może prowadzić do problemów z nadwagą i otyłością. Jako jeden ze sposobów przeciwdziałania temu zjawisku, Polskie Towarzystwo Pediatryczne zaleca ograniczenie spożycia przez dzieci soków oraz słodkich napojów, a w ich miejsce podawanie dzieciom czystej, dobrej jakościowo wody. Powinna być ona podstawą zbilansowanej diety dziecka. Woda nie zawiera kalorii, nie hamuje apetytu, nie zaburza upodobań smakowych, a przy tym doskonale zaspokaja pragnienie i zapewnia prawidłowe nawodnienie.

Każde dziecko powinno mieć wykształcony zdrowy nawyk picia wody przez cały dzień. Często, gdy jest zajęte nauką czy zabawą, nie zwraca uwagi na pierwsze objawy odwodnienia, takie jak ból głowy, suchość w ustach czy zmęczenie. Dlatego najlepiej, aby zawsze miało pod ręką butelkę wody i odruchowo po nią sięgało. W wyrabianiu takiego nawyku, niezastąpiony jest dobry przykład regularnie sięgającej po wodę mamy.

Opracowano na podstawie:

1. „Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące spożycia wody pitnej przez kobiety w okresie rozrodczym, ciężarne oraz karmiące piersią”, Ginekologia Polska, 2009
2. „Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież”, Standardy Medyczne, 2010