Jest to jedna z metod chirurgicznego leczenia raka krtani i raka gardła dolnego. Ten zabieg może być wykonany za pośrednictwem sondy endoskopowej lub z zewnętrznej strony szyi.

Rak krtani stanowi około 40 % nowotworów głowy i szyi. Rozwija się siedemnaście razy częściej u mężczyzn niż u kobiet, najczęściej między 50-60 rokiem życia. Należy do grupy nowotworów tytoniozależnych tzn. niezwykle rzadko występuje u osób niepalących. Zaawansowane nowotwory krtani (III i IV stopnia) najczęściej są leczone metodą skojarzoną – operacyjnie (całkowite usunięcie krtani – laryngektomia ) i pooperacyjną radioterapią. Laryngektomia jest zabiegiem, który prowadzi do częściowego lub całkowitego usunięcia krtani. Najważniejszą dla mowy częścią anatomiczną krtani są fałdy głosowe, ponieważ to dzięki nim dochodzi do przekształcenia się wydychanego powietrza z płuc w falę dźwiękową. Zatem zjawisko fizyczne przekształca się w zjawisko fizjologiczne.

- Laryngektomia pozbawia chorego fałdów głosowych, ale nie pozbawia go jednak komunikacji językowej – werbalnej. Istnieją sposoby wykształcenia głosu i mowy zastępczej. Funkcje strun głosowych (generatora głosu) przejmują tkanki miękkie znajdujące się u wejścia do przełyku i to dzięki ich wibracji powstaje fala dźwiękowa. - mówi Danuta A. Matukiewicz neurologopeda z Centrum Medycznego LIM .

Usunięcie krtani powoduje zmianę warunków aerodynamicznych, przez co utrudnione jest uzyskanie właściwego ciśnienia powietrza niezbędnego do wytworzenia prawidłowego dźwięku.

Istotą rehabilitacji jest nauczenie pacjentów wytwarzania głosu i mowy zastępczej. Pozbawiony krtani chory ma szanse nauczyć sie mowy zastępczej w czasie rehabilitacji foniarycznej a następnie podczas terapii logopedycznej. Niektórzy pacjenci uczą sie mowy przełykowej sami, ale jest to możliwe przy dogodnych warunkach anatomicznych po wykonanym zabiegu (m.in. pozostawione mięśnie szyi i ogólnie dobry stan psychiczny).

- Tradycyjne uzyskanie głosu i mowy zastępczej polega na wytworzeniu zapasowego powietrza w przełyku i wykorzystanie fizjologicznego odruchu dźwięcznego odbijania się, w wyniku, którego powstaje odpowiednie ciśnienie powietrza, umożliwiające wprowadzenie w ruch określonych struktur anatomicznych zastępujących wiązadła głosowe. To zjawisko prowadzi do wytworzenia efektu dźwiękowego. - mówi Danuta A. Matukiewicz neurologopeda z Centrum Medycznego LIM.

Pacjenci, którzy przeszli całkowite usunięcie krtani czują się osobami okaleczonymi i powinni być poddani jak najszybciej rehabilitacji psychoterapeutycznej, ponieważ im lepszy jest ich stan psychiczny i pozytywne nastawienie tym lepszy efekt rehabilitacji w rekonstrukcji głosu. Rehabilitację należy rozpocząć natychmiast po zabiegu chirurgicznym – po zagojeniu się ran. Zaczyna się zawsze od wykształcenia głosu mowy przełykowej bądź gardłowej – gdy to nie daje efektów stosuje się protezy. Mowa przetokowa jest lepsza pod względem cech percepcyjno – akustycznych niż przełykowa – przez to jest częściej wykorzystywana. Pacjenci po chirurgicznie wytworzonych przetokach głosowych mówią już po zagojeniu się ran albo założeniu protezy wentylowej – nie trzeba prowadzić ćwiczeń kształtujących umiejętność wprowadzenia powietrza do przełyku. Skraca to czas rehabilitacji. Zaangażowanie w proces terapeutyczny i pozytywne nastawienie do sukcesu daje pozytywne rokowania w terapii.

autor: / źódło: / opracowanie:
Centrum Medyczne LIM Sp. z o.o.